اثر گردوغبار بر پاسخ‌های مورفوفیزیولوژیک نهال زبان‌گنجشک (Fraxinus rotundifolia Mill.)

هدف این تحقیق، ارزیابی تأثیرات گردوغبار بر صفات مورفوفیزیولوژیک نهال زبان‌گنجشک (Fraxinus rotundifolia Mill.)، به‌عنوان گونه‌ای پرکاربرد در فضای سبز شهری است. تنش گردوغبار با غلظت‌های صفر، 750 و 1500 میکروگرم بر متر مکعب با استفاده از دستگاه شبیه‌ساز گردوغبار در محیط گلخانه اعمال شد. آزمایش در پنج تکرار (نه اصله نهال در هر تکرار) در یک دورۀ 45 روزه (با تناوب هر هفته) در قالب طرح کاملاً تصادفی صورت پذیرفت. غلظت 1500 میکروگرم بر متر مکعب گردوغبار، سبب ظهور علائم کلروز و نکروز در برگ شد. سطح 1500 میکروگرم بر متر مکعب گردوغبار در مقایسه با شاهد سبب کاهش پارامترهای زنده‌مانی (29 درصد)، رویش قطری (38 درصد) و ارتفاعی (33 درصد)، سطح برگ (19 درصد)، فتوسنتز (45 درصد)، تعرق (60 درصد)، هدایت روزنه‌ای (46 درصد)، هدایت مزوفیلی (55 درصد)، شاخص کلروفیل یا اسپد (23 درصد)، حداکثر فلئورسانس کلروفیل پس از تابش نور به برگ یا Fm (22 درصد)، حداکثر کارایی فتوشیمیایی فتوسیستم II یا Fv/Fm  (22 درصد)، افزایش غلظت CO2 درون‌سلولی (22 درصد)، کارایی مصرف آب (40 درصد)، دمای برگ (34/2 درجۀ سانتی‌گراد)، حداقل فلئورسانس کلروفیل پس از عادت یافتن برگ به تاریکی یاFo  (30 درصد) و T1/2یا نصف مدت زمان لازم برای رسیدن Fo به Fm (14 درصد) شد. در کل، نظر به یافته‌های این تحقیق، برای توسعۀ درختکاری و مقابله با پدیدۀ گردوغبار در فضاهای شهری و برون‌شهری مناطق خشک و نیمه‌خشک کشور، نهال زبان‌گنجشک می‌تواند در مناطقی کاشته شود که مقدار گردوغبار کمتر از 750 میکروگرم بر متر مکعب است.